เครื่องวัดค่า pH เป็นเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ ที่ใช้วัดการทำงานของไฮโดรเจน – อิออนในสารละลาย หรือน้ำ ของแข็ง และของกึ่งแข็ง ซึ่งบ่งบอกถึงความเป็นกรด หรือด่างที่แสดงเป็น ระดับค่า pH โดยที่ระดับค่า pH = 0 มีความเป็นกรดมาก และระดับค่า pH = 7 เป็นกลาง และระดับค่า pH = 14 มีค่าเป็นเบส
ข้อมูลเชิงปริมาณที่ได้จากการวัดค่า pH แสดงระดับของกิจกรรมของกรด หรือเบสในแง่ของไฮโดรเจนไอออน ค่า pH ของสารเกี่ยวข้องโดยตรง กับอัตราส่วนของไฮโดรเจนไอออน [H +] และความเข้มข้นของไฮดรอกซิลไอออน [OH-] หากความเข้มข้นของ H + มากกว่า OH- แสดงว่าวัสดุนั้นมีสภาพเป็นกรด นั่นคือการวัดค่า pH น้อยกว่า 7
หากความเข้มข้นของ OH- มากกว่า H + วัสดุนั้นเป็นค่าพื้นฐานโดยมีค่า pH มากกว่า 7 ถ้ามีปริมาณ H + และ OH ที่เท่ากันแสดงว่าวัสดุนั้นเป็นกลาง ด้วยค่า pH 7 กรด และเบสจะมีไฮโดรเจน และไฮดรอกซิลไอออนตามลำดับ ความสัมพันธ์ระหว่างไฮโดรเจนไอออนกับไฮดรอกซิลไอออน ในสารละลายที่กำหนดนั้น เป็นค่าคงที่สำหรับเงื่อนไขชุดหนึ่ง ซึ่งสามารถกำหนดได้โดยการรู้ค่าอื่น
การวัดค่า pH หรือการหาค่าความเป็นกรด-ด่าง
สามารถทำการวัดค่า pH แบบคร่าวๆ ในเบื้องต้นได้โดยใช้กระดาษลิตมัส ซึ่งจะเปลี่ยนสีเมื่อระดับ pH แตกต่างกันไป ตัวบ่งชี้เหล่านี้มีข้อจำกัด เกี่ยวกับความถูกต้อง และอาจตีความได้ยากในตัวอย่างน้ำที่มีสี หรือสีขุ่น การวัดค่า pH ที่แม่นยำยิ่งขึ้นนั้น
มาพร้อมกับเครื่องวัดค่าพีเอชแบบอิเล็กทรอนิกส์ ระบบการวัดค่า pH ประกอบด้วยอิเล็กโทรดวัดค่า pH และตัวเครื่องวัด โดยที่เครื่องวัดค่า pH นั้นที่วัดแรงดันไฟฟ้าที่อิเล็กโทรดในหน่วย mV (มิลลิโวลท์) อย่างแม่นยำ และแสดงผลลัพธ์โดยตรงในหน่วย pH บนจอแสดงผลแบบอะนาล็อก หรือดิจิตอล
กระดาษลิตมัสวัดค่า pH
พีเอชมิเตอร์แบบตั้งโต๊ะ
การทำงานของ pH Meter
เครื่องวัดค่า pH จะมีหัววัด Electrode เพื่อวัดความแตกต่างของศักย์ไฟฟ้าในหน่วย mV (มิลลิโวลท์) ระหว่างหัววัด pH และหัววัดอ้างอิง และบางครั้งเครื่องวัดค่า pH จะเรียกว่า “โพเทนชิโอมิเตอร์วัดค่าโพเทนชิโอเมตริก” ความแตกต่างของศักย์ไฟฟ้าเกี่ยวข้องกับความเป็นกรด หรือเบส
หัววัด pH (Electrode)
แม้ว่าจะมีหัววัดค่า pH หลากหลายประเภท ตั้งแต่อุปกรณ์พกพาราคาไม่แพง ไปจนถึงรุ่นห้องปฏิบัติการที่มีค่าใช้จ่ายหลายหมื่นบาท เครื่องวัดค่า pH ที่ใช้กันทั่วไปส่วนใหญ่จะมีเซ็นเซอร์แก้ว และหลอดอ้างอิง หัววัดค่า pH วัดกิจกรรมของไอออนไฮโดรเจน โดยสร้างแรงดันไฟฟ้าเล็กน้อยผ่านเซ็นเซอร์ และท่ออ้างอิง
จากนั้นเครื่องวัดจะแปลงแรงดันไฟฟ้านั้นเป็นค่า pH และแสดงผลบนหน้าจอดิจิตอล นอกจากนี้เครื่องวัดค่า pH แบบดิจิตอลหลายเครื่องยังมีเครื่องวัดอุณหภูมิในตัว ซึ่งสามารถปรับความคลาดเคลื่อนของค่า โดยอัตโนมัติ ฟังก์ชั่นนี้เรียกว่า การชดเชยอุณหภูมิอัตโนมัติ (ATC)
การดูแลบำรุงรักษา pH Meter
เทคนิคการบำรุงรักษาทั่วไปสำหรับเครื่องวัดค่า pH แต่แบรนด์แต่ละรุ่นจะมีข้อกำหนดของตัวเอง ปฏิบัติตามคำแนะนำ หรือคู่มือสำหรับมิเตอร์ของคุณเสมอ และคุณจะสนุกไปกับมันเป็นเวลานานโดยมีปัญหาน้อยลง นอกเหนือจากการสอบเทียบบ่อยครั้ง การบำรุงรักษาเซ็นเซอร์ pH อย่างเหมาะสม จะช่วยให้มั่นใจว่าจะมีอายุการใช้งานที่ยาวนานขึ้น และผลลัพธ์ที่แม่นยำยิ่งขึ้น แต่โดยทั่วไปการบำรุงรักษาพีเอชมิเตอร์ จะต้องใช้น้ำยา 3 ชนิดดังนี้
- น้ำยารักษาหัววัด
- น้ำยาทำความสะอาดหัววัด
- น้ำยา pH Buffer
เครื่องวัดค่า pH หลายเครื่องมีเซ็นเซอร์แก้ว ที่ต้องเก็บไว้ในสารละลายสูตรพิเศษ หัววัด pH ส่วนใหญ่มีอายุการใช้งานประมาณ 1-2 ปี หากคุณกำลังประสบกับการอ่านที่ผิดปกติ และมีปัญหาในการสอบเทียบ อาจถึงเวลาที่ต้องเปลี่ยนเซ็นเซอร์ แต่สามารถยืดอายุการใช้งานได้ โดยหลักเกณฑ์การดูแลรักษา pH meter มีดังต่อไปนี้
- หลังจากใช้งานให้ทำความสะอาดหัววัด pH โดยให้ล้างในน้ำกลั่น หรือน้ำที่ปราศจากไอออน สะบัดน้ำส่วนเกินออกแล้วนำกลับไปเก็บด้วยน้ำยารักษาหัววัด
- กรณีที่หัววัดสกปรกมาก (ดูได้จากคราบที่มาเกาะบริเวณหัววัด) ให้แช่ด้วยน้ำยาทำความสะอาดหัววัด (น้ำยา Cleanning)
- หัววัด pH ห้ามแห้งให้เก็บไว้ในน้ำยารักษาหัววัดตลอดเวลา เมื่อไม่ใช้งาน และหมั่นคอยดูแลไม่ให้น้ำยารักษาหัววัดแห้ง
HI70300L น้ำยาเก็บรักษาหัววัด pH และ ORP
- Electrode storage solution
- Size 500 mL
น้ำยารักษาหัววัด pH
น้ำยาเก็บรักษาหัววัด pH และ ORP จาก Hanna Instrument รุ่น HI70300L (500ML) เป็นน้ำยาพิเศษสำหรับการจัดเก็บหัววัด pH Electrode และ ORP Electrode จัดทำด้วยสารเคมีเกรดพิเศษที่สามารถนำมาใช้เพื่อให้แน่ใจว่าหัววัด pH และ ORP ขั้วไฟฟ้าของคุณถูกเก็บรักษาอย่างถูกต้อง ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้อายุการใช้งานของหัววัดนานขึ้น
การใช้งานหลังจากใช้ให้ล้างหัววัดให้สะอาดด้วยน้ำกลั่น จากนั้นหลังจากนั้นเช็ดให้แห้งแล้วปิด (สวม) ปลายหัววัดด้วย Rubber cap ที่บรรจุด้วยสารละลาย KCl 3 mol/L หรือใช้น้ำยารักษาหัววัด HI70300L
HI7061L สำหรับทำความสะอาดหัววัด pH และ ORP
- Application: General Purpose
- Size: 500 mL
- Quantity 1
น้ำยาทำความสะอาดหัววัด pH
การวัดค่า pH ที่ไม่ถูกต้องมีสาเหตุมาจากหัววัด pH อิเล็กโทรดที่ไม่สะอาด สิ่งนี้สำคัญมาก เนื่องจากในระหว่างการสอบเทียบเครื่องมือ จะถือว่าอิเล็กโทรดนั้นสะอาด และเส้นโค้งมาตรฐานที่สร้างขึ้น ในระหว่างกระบวนการสอบเทียบ จะยังคงมีการอ้างอิงที่ถูกต้องจนกว่าจะมีการสอบเทียบครั้งถัดไป เครื่องวัดค่า pH ในปัจจุบัน จะอนุญาตให้มีแรงดันออฟเซ็ตประมาณ ± 60 mV ความเบี่ยงเบนจาก 0 mV
น้ำยาทำความสะอาดหัววัด (General Purpose Cleaning) รุ่น HI7061L เป็นน้ำยาทำความสะอาดหัววัดทั่วไป เพียงแค่แช่หัววัด (Electrode) ไว้ในน้ำยาทำความสะอาด HI7061L เป็นเวลา 15 ถึง 20 นาที สิ่งสกปรก หรือสารเคลือบอื่นๆ จะหลุดออกจากหัววัดอย่างง่ายดาย สินค้าคุณภาพสูง ขายราคาถูกจัดส่งทั่วไทย
น้ำยามาตรฐานฺ pH Buffer Solution รุ่น HI6068 มีค่า pH 6.862 (ขนาด 500ml) มีความแม่นยำสูง ±0.002 pH ได้ตามมาตรฐาน NIST มีใบรับรองการสอบเทียบ Certificate ฉลากระบุวันที่หมดอายุไว้อย่างชัดเจน เหมาะสำหรับสอบเทียบ pH Meter เกรดงานวิจัย สินค้าคุณภาพสูง ขายราคาถูก จัดส่งทั่วไทย
น้ำยา pH Buffer
น้ำยามาตรฐานฺ pH Buffer Solution ใช้สำหรับเป็นน้ำยามาตรฐานในการสอบเทียบ (Calibrate) เครื่องวัดกรด-ด่าง pH Meter เพื่อเป็นการทดสอบเครื่องที่ใช้งานอยู่ว่าค่าที่วัดได้ปกติ หรือตรงตามมาตรฐาน ซึ่งทำให้เราสามารถปรับเทียบค่าให้ได้ตรงตามมาตรฐาน น้ำยามาตรฐานฺ pH Buffer Solution มีให้เลือก 2 มาตรฐานดังต่อไปนี้ ค่า pH 4.01, 7.00, 10.01 และค่า pH 4.01, 6.86, 9.18 ตามลำดับ
ดูรายละเอียด และชนิดของน้ำยา pH Buffer จากคู่มือการใช้งานของเครื่องวัด เพื่อการเลือกซื้อน้ำยาได้ถูกต้อง
เคล็ดลับการใช้งาน pH Meter
ควรอ่านคู่มือการใช้งานก่อนใช้งาน แน่นอนว่าคำแนะนำอาจจะน่าเบื่อ แต่ความรู้ในคู่มือเหล่านั้นจะปกป้องการเงินของคุณ เพื่อไม่ต้องซื้อเครื่องวัด pH ใหม่
- ตรวจสอบให้แน่ใจเสมอว่าเครื่องวัดค่า pH ของคุณได้รับการสอบเทียบด้วยน้ำยามาตรฐานอย่างเหมาะสม
- ให้แช่หัววัด pH ด้วยน้ำยารักษาหัววัดอยู่เสมอ และอย่าให้แห้ง
- ห้ามใช้นิ้วสัมผัสหัววัด pH เซ็นเซอร์ เพราะคราบน้ำมันบนนิ้วจะมีผลต่อการอ่าน และสามารถทำลายเซ็นเซอร์ pH ได้อย่างถาวร
- อย่าเก็บเครื่องวัด pH ไว้ในที่มีความร้อน หรือความชื้นสูง
- อย่าเก็บเซ็นเซอร์ pH ไว้ในน้ำกลั่น น้ำปะปา (ให้เก็บไว้ในน้ำยารักษาหัววัดเท่านั้น)
เครื่องวัดค่า pH เป็นเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ที่ละเอียดอ่อน และควรได้รับการปฏิบัติเช่นนี้เสมอ